Çanakkale Deniz Savaşları’nın başlangıcı | DEMOKRAT MERSİN | Mersin'in Demokrat Gazetesi

 
 
 
22:02  BAŞKAN SEÇER, TARSUS HALKı ILE IFTAR YAPTı  21:52  SEÇER: “BİZ HERKESİ KUCAKLIYORUZ, HERKESİ AİLEMİZDEN BİLİYORUZ”  21:39  MITOLOJIDEN GÜNÜMÜZE SAVAŞıN ANTROPOLOJISI  21:22  LEVE (YAŞA)! LEVE PALESTINA’NıN ÖYKÜSÜ  21:10  MERSIN SINEMA OFISI KENTI BEYAZ PERDEYE TAŞıYACAK  21:10  YEŞIL BÜYÜME VE MAVI EKONOMI ÇALıŞTAYı DÜZENLENDI   20:38  MTSO KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALıŞMA GRUBU İSTANBUL’DAKI ÖRNEKLERI INCELEDI  20:28  ÖZYIĞIT “AVRUPA KADıN BASKETBOLUNUN KALBI YENIŞEHIR’DE ATACAK”  20:23  MESLEK LISELERINE SÜRDÜRÜLEBILIR GELIR KAYNAĞı SAĞLANMALı   11:37  BAŞKAN SEÇER, TARSUS HALKIYLA BULUŞTU  11:28  HALKKENT ÇOCUK GELİŞİM MERKEZİ’NDE SEVGİ DOLU ETKİNLİK  11:20  ARSLAN: LAHEY ADALET DIVANı’NıN İLK İSRAIL KARARı  11:20  SEÇER’DEN KENTE SPOR TESISLERI VE SAHA MÜJDESI  11:15  CHP İL BAŞKANı ÖMÜR: YENI ZAFERLERE IMZA ATACAĞıMıZDAN EMINIM  11:11  ÖZYIĞIT, 5 YıLLıK HIZMET SÜRECINI DEĞERLENDIRIYOR, ÖNERILERI ALıYOR  11:05  CHP TARSUS BELEDIYE BAŞKAN ADAYı ALI BOLTAÇ: " SİYASETE DEĞİL HİZMETE ODAKLIYIZ"  10:59  “KADıNı DEĞERSIZLEŞTIREN SIYASI ANLAYıŞA KARŞı MÜCADELE EDECEĞIZ”  10:47  BAŞKAN ÖZYIĞIT,“TARıM ALANıMıZ KıSıTLı ANCAK BILIMI KULLANıYORUZ”  10:31  BÜYÜKŞEHIR ÖYKÜ YAZARLARıNı UNUTMADı  13:20  BIR MERSIN SEVDALıSı ŞINASI DEVELI… 
Çanakkale Deniz Savaşları’nın başlangıcı

 

 

Bugün 19 Şubat 1915 günü başlayan Çanakkale Deniz Savaşları'nın yıldönümü. Bundan sonra gerçekleştirilen Çanakkale kara savaşlarında, genç bir komutan olan Mustafa Kemal, bir kahramanlık efsanesi yarattı ve Türk ulusunun yazgısında öncü rolü oynadı

Doç. Dr. HÜNER TUNCER

Çanakkale Deniz Savaşlarının başlangıcının yıldönümünde, yakın tarihimize göz atmanın yararı olacağı kanısındayım. 1914 Eylül'ünde İngiltere Denizcilik Bakanı Sir Winston Churchill, Çanakkale Boğazı'nın denizden zorlanarak geçilmesi projesini geliştirmişti. Churchill'in görüşüne göre, Çanakkale Boğazı donanma ile zorlanırsa, Boğazları ve İstanbul'u ele geçirmek mümkün olabilecekti. Boğazların ele geçirilmesi durumunda ise İngiltere ile Fransa, Rusya'yla yakın temas kurmuş olacak ve Rusya'ya silah ve malzeme sevkinde bulunabilecek; ayrıca, Rusya'nın hububatının ihraç edilmesine olanak sağlanacaktı.

Öte yandan, Osmanlı Devleti'nin Asya'daki kuvvetlerinin Avrupa Cephesi'ndeki kuvvetlerle bağlantısı kesilecek ve böylece, Kafkas Cephesi'nde bulunan Rus kuvvetlerinin yükü hafifletilerek, Osmanlı Devleti barış yapmaya zorlanacaktı. İşte İngiliz Hükümeti, bu nedenlerle Avrupa cepheleri için hazırlamış olduğu birlikleri Çanakkale'ye göndermeye karar vermiş ve müttefiği Fransa'yı da yanına almıştı.

Çanakkale Boğazı'nı geçme planı, İngiltere'nin Akdeniz Filosu Komutanı Amiral Carden tarafından hazırlanmış ve 13 Ocak 1915'te İngiltere Savaş Konseyi tarafından onaylanmıştı. 28 Ocak 1915 tarihinde toplanan Savaş Konseyi'nde, Çanakkale Boğazı'nın bir deniz harekâtıyla zorlanmasına ve Çanakkale'de yeni bir cephenin açılmasına karar verildi.

AMİRAL CARDEN'İN PLANI

Müttefik Donanma Komutanı İngiliz Amirali Carden'di. Fransız filosunun başında ise Amiral Guepratte vardı. Müttefik Donanma'yı oluşturan güçler şunlardı: 14 savaş gemisi, beş kruvazör(1), 16 muhrip(2), bir uçak gemisi, beş denizaltı ile 21 mayın tarama gemisinden oluşan İngiliz filosu ve dört savaş gemisi, altı muhrip, bir uçak gemisi ile iki denizaltıdan oluşan Fransız filosu.

Amiral Carden'in Çanakkale Boğazı'nı geçmek için hazırladığı taarruz planı dört aşamalıydı: 1- Çanakkale Boğazı grişindeki istihkâmların düşürülmesi, 2- Kepez'e değin Boğaz'ın içindeki savunma tertibatının tahrip edilmesi, 3- Kilitbahir-Çanakkale arasındaki Boğaz'ın en dar kısmındaki istihkâmların düşürülmesi, 4- Çanakkale Boğazı'na döşenmiş mayın hatlarının temizlenerek Marmara'ya geçilmesi.

Çanakkale Boğazı'nı savunan Müstahkem Mevki Komutanı Cevat (Çobanlı) Paşa da, savunma önlemlerini artırmıştı. Boğaz savunması dört aşamalı olarak öngörülmüştü: 1- Boğaz girişinde Rumeli Yakası'ndaki Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları(3) ile Anadolu Yakası'ndaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları, düşmanın Boğaz'dan içeriye girmesine engel olmaya çalışacaktı. 2- Düşman donanması Boğaz'dan içeriye girmeyi başarırsa, Erenköy-Tenkerdere hattında bulunan obüs bataryaları(4) tarafından ateş altına alınacak ve düşman donanmasının bu bölgede manevra yapması engellenecekti. 3- Boğaz'ın orta bölümünde yerleştirilmiş, "set bataryaları" ismi verilen küçük çaplı gemi topları ile havanlardan oluşan tahkimatla mayın hatları korunacak, düşmanın mayınları toplamasına engel olunacaktı. 4- Çanakkale Boğazı savunmasının en önemli ve etkili savunma gücünü oluşturan Çanakkale-Kilitbahir hattında her iki yakadaki tabyalardan oluşan "Merkez Tahkimatı", düşmanın Marmara'ya geçişine izin vermeyecekti.

TAARRUZ GÜNÜ

Müttefik Donanma Komutanı Amiral Carden, taarruz için 19 Şubat 1915 gününü seçmişti. Çanakkale Boğazı önlerinde 16 İngiliz savaş gemisi, dört Fransız savaş gemisi ile Rus kruvazörü Askald bulunuyordu. Düşman saldırısının amacı, Anadolu yakasındaki Kumkale ile Orhaniye'deki, Rumeli yakasında da Ertuğrul ile Seddülbahir'deki tabyaları yok etmekti. Queen Elizabeth, Anadolu yakasında bulunan Hamidiye I ile Çimenlik tabyalarını; Agamemnon, Lord Nelson ile Inflexible da, Boğaz'ın Rumeli yakasındaki Yıldız, Mecidiye, Hamidiye II ile Namazgâh tabyalarını ateş altına alacaktı. 19 Şubat taarruzunda Müttefik donanma hedefine ulaşamamış ve Osmanlı tabyaları tahrip edilememişti.

25 Şubat günü Müttefik donanma yeniden bombardımana başladı ve 27 Şubat'ta Boğaz'dan içeriye girdi. Boğaz'ın girişindeki Osmanlı tabyaları tahrip olunmuş ve gemi bombardımanından korunmak için, Seddülbahir ile Kumkale bölgeleri boşaltılmıştı.

1-3 Mart günlerinde donanma gemileri Boğaz'dan içeriye girerek mayın tarama gemileriyle mayınları toplamak istemiş; ancak, bunda başarılı olamamıştı. Öte yandan Kumkale'ye çıkarılan Müttefik piyade gücü, Kumkale ile Orhaniye tabyalarına yönelmişse de, Osmanlı birliklerinin ateşi karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştı. Seddülbahir'e çıkarılan bir piyade bölüğü de, bölgeyi savunan Osmanlı birliğinin şiddetli ateşi üzerine çekildi.

4 Mart 1915'te İngilizler, Seddülbahir'e ve Kumkale'ye bir komando saldırısında bulundular. O gün Yarbay Mustafa Kemal, Cevat Paşa ve Usedom Paşa ile birlikte sahil bataryalarını gezmek için Kilitbahir'e gitmişti.(5) Maydos'a dönerken düşmanın Seddülbahir'e asker çıkardığı haberini alan Mustafa Kemal, Seddülbahir'deki 26. Alay Komutanı Binbaşı Kadri Bey'e telefonla şu kesin emri verdi: "Şimdi yanınıza geliyorum. Benim varışıma dek, kıyıya çıkmış olan düşman behemahal denize dökülecektir!" Alay'ın gözetleme yerine giden Mustafa Kemal, düşmanın karaya ayak basanlarının yok edildiğini, geri kalanlarının da deniz taşıtlarıyla Kumkale'ye doğru çekilmiş olduklarını gördü. Mustafa Kemal, yaralıları dolaştığı sırada Mehmet Çavuş adında bir askerin düşmana hücum sırasında elindeki silahın işlemez hale gelmesi üzerine, hücuma taşla devam ettiğini öğrenmiş ve Mehmet Çavuş'un bir nişanla ödüllendirilmesini sağlamıştı.(6)

5-18 Mart günlerinde Müttefik donanma gemileri her gün Boğaz'dan içeriye girerek Osmanlı tabyaları ile topçu muharebesi yaparken, mayın tarama gemileri de denizdeki mayınları toplamaya çalışıyordu. Ancak, Boğaz'ın her iki yakasında bulunan set bataryaları buna izin vermiyordu.

7/8 Mart gecesi Müstahkem Mevki Komutanlığı, 26 mayını Erenköy Koyu'na dökmek için Nusret mayın gemisini görevlendirmişti. Nusret mayın gemisi kaptanı Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey ve mayın grup komutanı Yüzbaşı Nazmi Bey, bu görevi başarıyla yerine getirdiler.

Queen Elizabeth gemisinde toplanan Savaş Konseyi'nde, Çanakkale Boğazı'nı geçmek üzere son ve kesin taarruzun 18 Mart günü yapılması kararlaştırılmıştı. Ancak 18 Mart'a gelindiğinde, donanma bombardımanı ile karadaki Osmanlı topçusuna umulan tahribatın yapılamayacağı ortaya çıktı. Öte yandan, Çanakkale Boğazı harekâtının kara kuvveti olmadan sürdürülemeyeceği de belli olmuştu.

Bundan sonra gerçekleştirilen Çanakkale kara savaşlarında, genç bir komutan olan Mustafa Kemal, bir kahramanlık efsanesi yaratmış ve Türk ulusunun yazgısında öncü rolü oynamıştı.

Kaynaklar:

1- Kruvazör, zırhı ve topları zırhlılarınkinden hafif, yolu fazla savaş gemisiydi.
2- Muhrip, torpidoları avlamaya yarayan, çok hızlı giden bir tür küçük savaş gemisiydi.
3- Tabya, küçük istihkâm demekti. İstihkâm ise, düşmanın saldırısını karşılayıp savmak için düzenlenen yerdi.
4- Obüs, içi patlayıcı maddeler ve küçük mermilerle dolu top güllesi demekti.
5- 19. Tümen Komutanı olan Yarbay Mustafa Kemal, 23/24 Şubat-25 Mart 1915 tarihlerinde Maydos Mıntıka Komutanı olarak görev yapmıştı.
6- Mustafa Kemal, Arıburnu Muharebeleri Raporu, yay. haz: Uluğ İğdemir, 3. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1990, s.7.



Yorum Ekle comment Yorumlar (0)

Yapılan yorumlarda IP Bilgileriniz kayıt altına alınmaktadır..!

    YORUM BULUNMUYOR!


 
  HIZLI ARA
 
 
 
  HAVA DURUMU
 
..

Mersin Haberleri, Mersin Son Dakika, Mersin Haber, Haberler, Son Dakika, Mersin, Mersin Siyaset



 
 
ANASAYFA İLETİŞİM KÜNYE GİZLİLİK İLKELERİ

 
Siteden yararlanırken gizlilik ilkelerini okumanızı tavsiye ederiz.
demokratmersin.com © Copyright 2007-2024 Tüm hakları saklıdır. İzinsiz ve kaynak gösterilemeden yayınlanamaz, kopyalanamaz, kullanılamaz.

URA MEDYA